Podsumowanie strasburskich spraw przeciwko Polsce z miesiąca czerwca

Sprawy pana Jakubiaka (skarga nr 39595/05),Kucharskiego (skarga nr 51521/99), Panusza (skarga nr 24322/02) i Zięby(skarga nr 4959/04) dotyczyły pozbawienia wolności w związku zzastosowaniem tymczasowego aresztowania. Jakubiak w areszcie przebywałprzez cztery lata i cztery miesiące, Kucharski trzy lata i czterymiesiące, co zostało jednak zaliczone na poczet kary; Zięba przez trzylata i sześć miesięcy. Trybunał uznał, że biorąc pod uwagę brakwystarczającego uzasadnienia przedłużonego tymczasowego aresztowania, wsprawie Jakubiaka i Zięby polskie władze naruszyły art. 5 ust. 3Konwencji. W sprawie Kucharskiego złamano prawo do odwołania do sądu oddecyzji o zastosowaniu tymczasowego aresztowania – art. 5 ust. 4Konwencji. Odszkodowanie w wysokości 1000 euro zostało zasądzone tylkow sprawie Jakubiaka i Zięby, ponieważ skarżący Kucharski nie żądałsłusznego zadośćuczynienia krzywdzie zgodnie z art. 41 Konwencji.

W sprawie Panusza Trybunał ocenił działanie polskiego wymiarusprawiedliwości jako poprawne, gdyż postępowanie dotyczyło wieluoskarżonych oraz dowodów z przesłuchań 26 świadków. Jednomyślnie uznałwięc, że długość trwania aresztu była stosowna do stopnia złożonościsprawy. Władze aresztu dopuściły się jednak naruszenia art. 8 Konwencjiw związku z monitorowaniem korespondencji aresztanta z sądem, którestanowi praktykę bezpośrednio zakazaną przez polski kodeks karnywykonawczy. To samo naruszenie zostało stwierdzone w sprawie Misiaka(skarga nr 43837/06). Cenzura korespondencji objęła listy z sądami iRzecznikiem Praw Obywatelskich. Natomiast w sprawa Szulca (skarga nr28002/06) znów zarzutem był czas zastosowania środka zabezpieczającegow postaci tymczasowego aresztowania. Trybunał nie uznał jednak, żestanowiło to naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji ze względu na charakterczynu przestępczego – udział w zorganizowanej grupie przestępczej,która działała z uzyciem broni palnej.

Sprawa Janusza Bobrowskiego (skarga nr. 64916/01) dotyczyłanatomiast naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w związku z odmową pomocyprawnej do złożenia apelacji od wyroku sądu pierwszej instancji.Wniosek o udzielenie tej pomocy był spowodowany trudnościamifinansowymi po tym jak fabryka należąca do skarżącego uległa spaleniu.Skarżący w końcu apelację wniósł samodzielnie, a jej odrzuceniu wynająłprawnika do wniesienia skargi kasacyjnej. Trybunał uznał jednak, żeart. 6 ust. 1 Konwencji ma na celu gwarantować sprawiedliwośćpostępowania sądowego, którą wyklucza brak możliwości efektywnegodziałania przez stronę także w przypadku braku profesjonalnej pomocyadwokata z urzędu. Trybunał zasądził odszkodowanie za szkodyniematerialne w wysokości 2000 euro oraz zwrot kosztów sądowych.

Rozprawa w sprawie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego(skarga nr 31994/03) odbyła się 17 czerwca i dotyczyła własności 24miejsc kultu religijnego, o które toczy się spór z Kościołem Katolickimobrządku bizantyńsko- ukraińskiego (tzw. spór o pounickie świątynie). W2002 r. do Trybunału Konstytucyjnego została wniesiona skarga naniezgodność ustawy z 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do PolskiegoAutokefalicznego Kościoła Prawosławnego z konstytucyjną zasadą równościwobec prawa, równego traktowania kościołów i związków wyznaniowych iochrony własności. Trybunał nie stwierdził jednak niezgodności zKonstytucją, uznając, że nieruchomości będące przedmiotem sporu niestanowiły w przeszłości własności Kościoła Prawosławnego, a więc ustawanie pozbawiła go równej ochrony przysługującego mu prawa własności.Ustawa, która miała regulować w sposób szczególny nabycie nieruchomościnależących do Kościoła unickiego, nigdy nie została przyjęta. Skarżącypodnosi zarzut naruszenia tym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (K13/02) z dnia 2 kwietnia 2003 r. prawa do sprawiedliwego procesu (art.6), prawa do wolności wyznania (art. 9) i prawa do skutecznego środkaodszkodowawczego (art. 13 Konwencji), a także zarzut dyskryminacji wzwiązku z ochroną prawa własności (art. 14 i art. 1 ProtokołuDodatkowego Nr 1). Kościół Prawosławny sprzeciwia się przede wszystkimsytuacji, że ustawowa regulacja stosunków państwa z KościołemKatolickim jest kompletna i nadaje tytuł prawny do posiadanychnieruchomości, podczas gdy ochrona nieruchomości Kościoła Prawosławnegozostała uzależniona od uchwalenia specjalnej ustawy.