Ne bis in idem - pytanie prejudycjalne w sprawie Staatsanwaltschaft Regensburg v. Klaus Bourquain
Na wokandzie Trybunału w Luksemburgu zawisła kolejna ważna sprawa dotycząca tym razem proceduralnych praw gwarantujących sprawiedliwy proces karny, a w konsekwencji właściwą ochronę wolności osobistej osób w obszarze Schengen. 8 kwietnia 2008 r. Rzecznik Generalny Ruiz-Jarabo zaproponował wykorzystanie w orzeczeniu Staatsanwaltschaft Regensburg vKlaus Bourquain (C-297/07) zasady zakazującej ponownego postępowania dotyczącego tego samego czynu tej samej osoby, gdy zapadł już wyrok skazujący na karę śmierci, nie podlegający wykonaniu. Zasada ta oznacza, że ponowny proces w tej samej sprawie nie może się odbyć także w żadnym z państw Schengen poza państwem, w którym zapadł wyrok.
Wydarzenia będące w tle sprawy Klausa Bourquaina sięgają czasów działania francuskiej Legii Cudzoziemskiej w Algierii. W 1961 r. w postępowaniu zaocznym sąd wojskowy skazał członka Legii na karę śmierci za morderstwo. Klaus miał próbować dezercji i zabił człowieka, innego obywatela Francji, który chciał go powstrzymać. Klaus nigdy nie stanął osobiście przed tym sądem, ponieważ uciekł do Republiki Demokratycznej Niemiec. Zgodnie z Kodeksem Postępowania Wojskowego stosowanego w 1961,wyrok nie mógł być wykonany, gdy skazany powróciłby do Francji (został odnaleziony i doprowadzony). Potrzeba było nowego postępowania w tej sprawie, w której skazany musiałby brać udział i wyrok zależałby od wyniku tego właśnie postępowania.
Po wyroku sądu wojskowego wobec Klausa nie wszczęto żadnego innego postępowania ani we Francji, ani w Algierii. Jednak w 2002 prokurator złożył oskarżenie przeciwko skarżącemu w Regensburgu za czyn popełniony w Algierii. W między czasie Francja zniosła karę śmierci oraz ogłosiła abolicję w stosunku do wydarzeń w Algierii, co dodatkowo wzmocniło nie wykonalność tego wyroku. Sąd w Regensburgu zadał w tej sytuacji pytanie do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, czy nowe postępowanie może toczyć się przeciwko skarżącemu w Niemczech w związku za zastosowaniem zasady ne bis in idem.. Jej zastosowanie w obszarze Schengen oznacza,że zakończenie procesu w jednym z krajów obszaru wyklucza oskarżenie oten sam czyn karalny w innym kraju, w szczególności, gdy kara już dłużej nie podlega wykonaniu.
W opinii Rzecznika podkreśla on następujące aspekty tej sprawy:
Po pierwsze, wyrok zaoczny ma walor rzeczy osądzonej (res judicata), nawet jeżeli wykonanie kary nie było możliwe. Zasada ne bis in idem wymaga,aby wyrok był prawomocny w czasie, kiedy zostało wszczęte drugie postępowanie. Miało to miejsce w 2002r., do tego czasu wyrok sądu wojskowego nabrała już mocy jako res judicata.
Opinia ta odrzuca więc argument, że stosowanie zasady ne bis in idem zależy od tego, czy wyrok jest wykonalny. Oznaczałoby to, że nowe postępowanie w sprawie może się toczyć wtedy, jak wyrok przestanie być wykonalny.
Mimo że prawo francuskie nakłada obowiązek przeprowadzenia nowego postępowania wobec osoby skazanej wyrokiem zaocznym, jeżeli może ona uczestniczyć w tym postępowaniu, należy uznać, że wyrok sądu wojskowego z 1961 r. miał pełną moc prawną. W konkluzji tej opinii Rzecznik twierdzi, że kara nałożona niewykonalnym wyrokiem sądu nie jest wyłączona spod ochrony zasady nic dwa razy w tej samej sprawie.
Po wyroku sądu wojskowego wobec Klausa nie wszczęto żadnego innego postępowania ani we Francji, ani w Algierii. Jednak w 2002 prokurator złożył oskarżenie przeciwko skarżącemu w Regensburgu za czyn popełniony w Algierii. W między czasie Francja zniosła karę śmierci oraz ogłosiła abolicję w stosunku do wydarzeń w Algierii, co dodatkowo wzmocniło nie wykonalność tego wyroku. Sąd w Regensburgu zadał w tej sytuacji pytanie do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, czy nowe postępowanie może toczyć się przeciwko skarżącemu w Niemczech w związku za zastosowaniem zasady ne bis in idem.. Jej zastosowanie w obszarze Schengen oznacza,że zakończenie procesu w jednym z krajów obszaru wyklucza oskarżenie oten sam czyn karalny w innym kraju, w szczególności, gdy kara już dłużej nie podlega wykonaniu.
W opinii Rzecznika podkreśla on następujące aspekty tej sprawy:
Po pierwsze, wyrok zaoczny ma walor rzeczy osądzonej (res judicata), nawet jeżeli wykonanie kary nie było możliwe. Zasada ne bis in idem wymaga,aby wyrok był prawomocny w czasie, kiedy zostało wszczęte drugie postępowanie. Miało to miejsce w 2002r., do tego czasu wyrok sądu wojskowego nabrała już mocy jako res judicata.
Opinia ta odrzuca więc argument, że stosowanie zasady ne bis in idem zależy od tego, czy wyrok jest wykonalny. Oznaczałoby to, że nowe postępowanie w sprawie może się toczyć wtedy, jak wyrok przestanie być wykonalny.
Mimo że prawo francuskie nakłada obowiązek przeprowadzenia nowego postępowania wobec osoby skazanej wyrokiem zaocznym, jeżeli może ona uczestniczyć w tym postępowaniu, należy uznać, że wyrok sądu wojskowego z 1961 r. miał pełną moc prawną. W konkluzji tej opinii Rzecznik twierdzi, że kara nałożona niewykonalnym wyrokiem sądu nie jest wyłączona spod ochrony zasady nic dwa razy w tej samej sprawie.
Dodano: 2008-07-08 08:26:30
Modyfikowano: 2008-07-22 14:54:38
©2008 Wydział Prawa i Administracji UW. Wszelkie prawa zastrzeżone :: system CMS: MG
