Komentarz do dokumentu: Medvedyev przeciwko Francji (Orzeczenia)
Autor: Kamil A. Szubart Data dodania: 2009-02-06 10:44:08
10 lipca 2008 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wydał orzeczenie w sprawie skargi skierowanej do Strasburga przez pana Medvedyeva i innych przeciw Republice Francuskiej. Według Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w skład której weszli: Peer Lorenzen- przewodniczący (Dania), Jean-Paul Costa (Francja), Karel Jungwiert (Republika Czech), Renate Jaeger (Republika Federalna Niemiec), Mark Villiger (Szwajcaria), Isabelle Berro-Lefèvre (Monegasque), Mirjana Lazarová Trajkovska ( Macedonia) orzekł jednogłośnie, iż doszło do naruszenia artykułu 5 para. 1 (Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Trybunał nie zgodził się (cztery głosy przeciw trzem), że doszło do naruszenia przez siły zbrojne i wymiar sprawiedliwości Republiki Francuskiej artykułu 5 para. 3 Konwencji. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia ETPC wskazał następujące fakty - długość pozbawienia wolności była podyktowana „nadzwyczajnymi okolicznościami” spowodowanymi charakterem przestępstwa, o które podejrzewano zatrzymanych, odległość do portu Brest wynosiła ok. 3,5 tys. km, do którego to eskortowała statek „Winner”, na pokładzie którego dokonano aresztowania podejrzanych; francuska fregata, jak również nie sprzyjające warunki atmosferyczne (silny sztorm), które spowodowały, iż prędkość poruszania się konwoju wyniosła 5 węzłów.
Trybunał przyznał stronie pozywającej (Medvedyev i inni) 10 tyś EURO zadośćuczynienia za krzywdę moralną oraz kwotę 5 tys. EURO na pokrycie kosztów i wydatków. Jednak pan Medvedyv i pozostali w przeciągu trzech miesięcy od wyroku Izby Trybunału złożyli odwołanie na podstawie art. 43 Konwencji, które zostało pozytywnie zaopiniowane przez panel Wielkiej Izby i zostanie rozpatrzone przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w dniu 6 maja 2009 roku.
W celu dokładniejszej analizy orzeczenia Trybunału w sprawie Medvedyev należy szczegółowo przedstawić wydarzenia, które doprowadziły do wniesienia skargi przez marynarzy przeciwko Francji do Strasburga.
Stroną skarżącą są Oleksandr Medvedyev i Borys Bilenikin, Oleksandor Litetski (obywatele ukraińscy), Nicolae Bałabana, Puiu Dodica, Nicu Stelian Manolache i Viorel Petcu (obywatele Rumunii), Georgios Boreas, Symeon Theophanous (obywatele greccy) i Sergio Cabrera i Leon Guillermo Luis Eduar Sage Martinez posiadający chilijskie obywatelstwo. Stanowili oni załogę statku handlowego „Winner” pływającego pod banderą Kambodży.
7 czerwca 2002 roku Ambasada Republiki Francuskiej mieszcząca się w stolicy Kambodży Phnom Penh przesłała telegram przy pomocy poczty dyplomatycznej do Ministerstwa Obrony w Paryżu informacje, iż na pokładzie statku handlowego „Winner” odbywa się przemyt znacznej ilości środków odurzających prawdopodobnie kokainy i heroiny.
Francuska placówka dyplomatyczna owe informacje posiadała od służb wywiadowczych w tym m.in. od Centralnego Wydziału ds. Narkotyków "OCRTIS" (Central Department for Narcotics “OCRTIS”). Ponadto telegram zawierał również ustną zgodę miejscowego tj. kambodżańskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych na zatrzymanie i prowadzenie postępowania jurysdykcyjnego wobec członków załogi statku „Winner” pływającego pod banderą Kambodży, a z główną siedzibą armatora na Wyspach Marshalla
„..rząd Kambodży upoważnia władze francuskie do przechwytywania, kontroli i zaangażowania się w prowadzenie prawne przeciwko łodzi zwycięzca, który był pływający pod banderą Kambodży..”.
13 czerwca 2002 roku o godzinie 6 rano do handlowca „Winner” znajdującego się na wodach międzynarodowych zbliżyła się fregata Francuskiej Marynarki Wojennej (Marine Nationale), która przy pomocy znaków świetlnych i łączności radiotelegraficznej nadała nakaz natychmiastowego zatrzymania się przez statek. Załoga statku zignorowała jednak przesłane sygnały. Francuzi nadali Kod SQ, który w prawie morskim oznacza dosłownie „stop inaczej mogę otworzyć ogień na ciebie”, następnie oddali jedną niecelną salwę ostrzegawczą. I tym razem załoga zignorowała ostrzeżenie, przy tym wykonując, jak później zeznał dowódca francuskiej fregaty, „niebezpieczne manewry, których celem z dużą doza pewności była chęć uniknięcia zatrzymania…”, co poskutkowało otwarciem tym razem już celnego ognia przez okręt Francuskiej Marynarki Wojennej. Następnie do obu burt handlowca przybiły łodzie motorowe z francuskimi komandosami, którzy zajęli „Winnera” i zatrzymali członków załogi.
Kilkanaście minut przed wkroczeniem żołnierzy na pokład statku załoga rozpoczęła na rufie statku wyrzucanie do wody pakunków. W jednym i jedynym z odzyskanych (trzy pakunki zostały wyrzucone) przez Francuzów kartonów znaleziono według wstępnych szacunków od 80 do 100 kg substancji przypominającej swoją konsystencją i wyglądem kokainę. Podczas zatrzymania ciężko ranny został jeden z marynarzy „Winnera”, który mimo szybkiej pomocy medycznej i przetransportowaniu drogą morską do Brest po tygodniu od zatrzymania zmarł.
Rozpoczęte śledztwo przez Centralny Wydział ds. Narkotyków "OCRTIS" wykazało, że za przemytem narkotyków stoi zorganizowana grupa przestępcza o zasięgu międzynarodowym kierowana przez osoby legitymujące się greckimi paszportami.
24 czerwca 2002 roku francuski wymiar sprawiedliwości rozpoczął postępowanie przeciwko domniemanym szefom narkotykowej siatki zarzucając im produkcję, wytwarzanie, przywóz, wywóz, gospodarowanie, oferty, transfer, pozyskanie i nielegalne wykorzystywanie narkotyków i środków odurzających w grupie zorganizowanej.
28 czerwca 2002 roku około godziny 8:45 rano „Winner” został zacumowany w jednym z doków portu w Brest, natomiast 11 członków załogi zostało umieszczonych w areszcie śledczym, aby po upływie 3 dni zostać postawionym przed sądem w Rennes.
Podejrzani marynarze zarzucili francuskiemu wymiarowi sprawiedliwości i wojsku naruszenie artykułu 5 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w związku z 18 dniowym okresem do postawienia przed odpowiednim organem sądowym, następnie zarzucono francuskiej marynarce Wojennej użycia nieproporcjonalnych środków przymusu wobec statku i jego załogi oraz składanie zeznań pod użyciem przymusu psychologicznego ze strony francuskich śledczych.
Strona francuska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka powołała się na Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko Transportowi Narkotyków i Środków Odurzających z 30 maja 1961 roku, Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Praw na Morzu z 12 grudnia 1982 roku podpisanej w Montego Bay oraz Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciwko Ruchowi Środków Odurzających i Substancji Psychotropowych, otwartej do podpisu w Wiedniu 20 grudnia 1988 roku. Wszystkie trzy akty zostały ratyfikowane przez francuskie władze. Ponadto strona francuska wykazywała, iż mimo nie podpisania przez Kambodżę, a pod taką banderą pływał „Winner”, Konwencji z Wiednia na mocy artykułu 17 punkt 3 owej Konwencji (przypadek naruszenia tradycyjnej zasady "prawa bandery"), nie pozbawia to w tym wypadku francuskich władz możliwości "pozyskania do współpracy” Kambodży w celu uzyskania odpowiedniego zezwolenia na przechwycenie statku morskiego w celu wyeliminowania ruchu narkotykowego, którego całość lub część jego załogi jest podejrzana o czynny udział w tym procederze. W podobnym brzmieniu wypowiada się artykuł 108 Konwencji z Montego Bay.
Izba Trybunału przyznała rację argumentom pozwanej stronie francuskiej, jednak orzekła, iż mimo wystąpienia powyższych przesłanek doszło do naruszenia artykułu 5 para. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, natomiast odrzuciła pozew o naruszenie artykułu 5 para. 3 stwierdzając, iż specyfika morza i walki ze zorganizowanym przemytem narkotyków i innych substancji odurzających, a co za tym idzie działalność o charakterze policyjnym na morzu w żadnym przypadku nie może być utożsamiana z analogicznym działaniami na lądzie. Precyzyjnie owe zagadnienie rozwija artykuł 13 protokół dodatkowy do wiedeńskiej Konwencji z 15 lipca 1994 roku.
Kamil Adam Szubart
Materiały:
Strony internetowe:
www.echr.coe.int- European Court of Human Rights
www.cmiskp.echr.coe.int/tkp197/viewhbkm- Press release issued by the Registrar. CASES ACCEPTED FOR REFERRAL TO THE GRAND CHAMBER
www.sim.law.uu.nl- Netherlands Institute of Human Rights
Trybunał nie zgodził się (cztery głosy przeciw trzem), że doszło do naruszenia przez siły zbrojne i wymiar sprawiedliwości Republiki Francuskiej artykułu 5 para. 3 Konwencji. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia ETPC wskazał następujące fakty - długość pozbawienia wolności była podyktowana „nadzwyczajnymi okolicznościami” spowodowanymi charakterem przestępstwa, o które podejrzewano zatrzymanych, odległość do portu Brest wynosiła ok. 3,5 tys. km, do którego to eskortowała statek „Winner”, na pokładzie którego dokonano aresztowania podejrzanych; francuska fregata, jak również nie sprzyjające warunki atmosferyczne (silny sztorm), które spowodowały, iż prędkość poruszania się konwoju wyniosła 5 węzłów.
Trybunał przyznał stronie pozywającej (Medvedyev i inni) 10 tyś EURO zadośćuczynienia za krzywdę moralną oraz kwotę 5 tys. EURO na pokrycie kosztów i wydatków. Jednak pan Medvedyv i pozostali w przeciągu trzech miesięcy od wyroku Izby Trybunału złożyli odwołanie na podstawie art. 43 Konwencji, które zostało pozytywnie zaopiniowane przez panel Wielkiej Izby i zostanie rozpatrzone przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w dniu 6 maja 2009 roku.
W celu dokładniejszej analizy orzeczenia Trybunału w sprawie Medvedyev należy szczegółowo przedstawić wydarzenia, które doprowadziły do wniesienia skargi przez marynarzy przeciwko Francji do Strasburga.
Stroną skarżącą są Oleksandr Medvedyev i Borys Bilenikin, Oleksandor Litetski (obywatele ukraińscy), Nicolae Bałabana, Puiu Dodica, Nicu Stelian Manolache i Viorel Petcu (obywatele Rumunii), Georgios Boreas, Symeon Theophanous (obywatele greccy) i Sergio Cabrera i Leon Guillermo Luis Eduar Sage Martinez posiadający chilijskie obywatelstwo. Stanowili oni załogę statku handlowego „Winner” pływającego pod banderą Kambodży.
7 czerwca 2002 roku Ambasada Republiki Francuskiej mieszcząca się w stolicy Kambodży Phnom Penh przesłała telegram przy pomocy poczty dyplomatycznej do Ministerstwa Obrony w Paryżu informacje, iż na pokładzie statku handlowego „Winner” odbywa się przemyt znacznej ilości środków odurzających prawdopodobnie kokainy i heroiny.
Francuska placówka dyplomatyczna owe informacje posiadała od służb wywiadowczych w tym m.in. od Centralnego Wydziału ds. Narkotyków "OCRTIS" (Central Department for Narcotics “OCRTIS”). Ponadto telegram zawierał również ustną zgodę miejscowego tj. kambodżańskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych na zatrzymanie i prowadzenie postępowania jurysdykcyjnego wobec członków załogi statku „Winner” pływającego pod banderą Kambodży, a z główną siedzibą armatora na Wyspach Marshalla
„..rząd Kambodży upoważnia władze francuskie do przechwytywania, kontroli i zaangażowania się w prowadzenie prawne przeciwko łodzi zwycięzca, który był pływający pod banderą Kambodży..”.
13 czerwca 2002 roku o godzinie 6 rano do handlowca „Winner” znajdującego się na wodach międzynarodowych zbliżyła się fregata Francuskiej Marynarki Wojennej (Marine Nationale), która przy pomocy znaków świetlnych i łączności radiotelegraficznej nadała nakaz natychmiastowego zatrzymania się przez statek. Załoga statku zignorowała jednak przesłane sygnały. Francuzi nadali Kod SQ, który w prawie morskim oznacza dosłownie „stop inaczej mogę otworzyć ogień na ciebie”, następnie oddali jedną niecelną salwę ostrzegawczą. I tym razem załoga zignorowała ostrzeżenie, przy tym wykonując, jak później zeznał dowódca francuskiej fregaty, „niebezpieczne manewry, których celem z dużą doza pewności była chęć uniknięcia zatrzymania…”, co poskutkowało otwarciem tym razem już celnego ognia przez okręt Francuskiej Marynarki Wojennej. Następnie do obu burt handlowca przybiły łodzie motorowe z francuskimi komandosami, którzy zajęli „Winnera” i zatrzymali członków załogi.
Kilkanaście minut przed wkroczeniem żołnierzy na pokład statku załoga rozpoczęła na rufie statku wyrzucanie do wody pakunków. W jednym i jedynym z odzyskanych (trzy pakunki zostały wyrzucone) przez Francuzów kartonów znaleziono według wstępnych szacunków od 80 do 100 kg substancji przypominającej swoją konsystencją i wyglądem kokainę. Podczas zatrzymania ciężko ranny został jeden z marynarzy „Winnera”, który mimo szybkiej pomocy medycznej i przetransportowaniu drogą morską do Brest po tygodniu od zatrzymania zmarł.
Rozpoczęte śledztwo przez Centralny Wydział ds. Narkotyków "OCRTIS" wykazało, że za przemytem narkotyków stoi zorganizowana grupa przestępcza o zasięgu międzynarodowym kierowana przez osoby legitymujące się greckimi paszportami.
24 czerwca 2002 roku francuski wymiar sprawiedliwości rozpoczął postępowanie przeciwko domniemanym szefom narkotykowej siatki zarzucając im produkcję, wytwarzanie, przywóz, wywóz, gospodarowanie, oferty, transfer, pozyskanie i nielegalne wykorzystywanie narkotyków i środków odurzających w grupie zorganizowanej.
28 czerwca 2002 roku około godziny 8:45 rano „Winner” został zacumowany w jednym z doków portu w Brest, natomiast 11 członków załogi zostało umieszczonych w areszcie śledczym, aby po upływie 3 dni zostać postawionym przed sądem w Rennes.
Podejrzani marynarze zarzucili francuskiemu wymiarowi sprawiedliwości i wojsku naruszenie artykułu 5 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w związku z 18 dniowym okresem do postawienia przed odpowiednim organem sądowym, następnie zarzucono francuskiej marynarce Wojennej użycia nieproporcjonalnych środków przymusu wobec statku i jego załogi oraz składanie zeznań pod użyciem przymusu psychologicznego ze strony francuskich śledczych.
Strona francuska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka powołała się na Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko Transportowi Narkotyków i Środków Odurzających z 30 maja 1961 roku, Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Praw na Morzu z 12 grudnia 1982 roku podpisanej w Montego Bay oraz Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciwko Ruchowi Środków Odurzających i Substancji Psychotropowych, otwartej do podpisu w Wiedniu 20 grudnia 1988 roku. Wszystkie trzy akty zostały ratyfikowane przez francuskie władze. Ponadto strona francuska wykazywała, iż mimo nie podpisania przez Kambodżę, a pod taką banderą pływał „Winner”, Konwencji z Wiednia na mocy artykułu 17 punkt 3 owej Konwencji (przypadek naruszenia tradycyjnej zasady "prawa bandery"), nie pozbawia to w tym wypadku francuskich władz możliwości "pozyskania do współpracy” Kambodży w celu uzyskania odpowiedniego zezwolenia na przechwycenie statku morskiego w celu wyeliminowania ruchu narkotykowego, którego całość lub część jego załogi jest podejrzana o czynny udział w tym procederze. W podobnym brzmieniu wypowiada się artykuł 108 Konwencji z Montego Bay.
Izba Trybunału przyznała rację argumentom pozwanej stronie francuskiej, jednak orzekła, iż mimo wystąpienia powyższych przesłanek doszło do naruszenia artykułu 5 para. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, natomiast odrzuciła pozew o naruszenie artykułu 5 para. 3 stwierdzając, iż specyfika morza i walki ze zorganizowanym przemytem narkotyków i innych substancji odurzających, a co za tym idzie działalność o charakterze policyjnym na morzu w żadnym przypadku nie może być utożsamiana z analogicznym działaniami na lądzie. Precyzyjnie owe zagadnienie rozwija artykuł 13 protokół dodatkowy do wiedeńskiej Konwencji z 15 lipca 1994 roku.
Kamil Adam Szubart
Materiały:
Strony internetowe:
www.echr.coe.int- European Court of Human Rights
www.cmiskp.echr.coe.int/tkp197/viewhbkm- Press release issued by the Registrar. CASES ACCEPTED FOR REFERRAL TO THE GRAND CHAMBER
www.sim.law.uu.nl- Netherlands Institute of Human Rights
©2008 Wydział Prawa i Administracji UW. Wszelkie prawa zastrzeżone :: system CMS: MG
