Komentarz do dokumentu: Muradova v. Azerbejdżan (Orzeczenia)
Autor: Kamil A. Szubart Data dodania: 2009-08-05 03:55:38
2 kwietnia 2009 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wydał wyrok w sprawie Muradova przeciwko Republice Azerbejdżanu. Obywatelka Azerbejdżanu w swoim wniosku nr 22684/05 powołała się na naruszenie przez siły porządkowe działające w ramach aparatu bezpieczeństwa i porządku publicznego resortu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Azerbejdżanu art. 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 roku.
Według skarżących siły porządkowe użyły przymusu bezpośredniego wobec demonstrantów w stopniu nieadekwatnym do zagrożenia, co spowodowało trwałe uszczerbki na zdrowiu skarżącej.
Zgodnie z art. 41 Konwencji Trybunał przyznał skarżącej 25000 euro w stosunku za poniesione szkody niematerialne.
Fakty
Mahira Sadraddin Muradova to obywatelka Azerbejdżanu urodzona i zamieszkała w stolicy kraju Baku od 1949 roku.
16 października 2003 roku w Baku doszło do masowych protestów po przeprowadzonych w tym okresie czasu wyborach powszechnych na urząd prezydenta Republiki Azerbejdżanu. Mahira Muradova, podobnie jak inni demonstranci była zwolenniczką jednego z opozycyjnych kandydatów na ten najwyższy urząd państwowy w Azerbejdżanie. Kilkutysięczna demonstracja protestowała przeciw sposobie przeprowadzania wyborów jako noszącym znamiona niedemokratycznej elekcji. Podobne obawy zgłaszali przebywający na terytorium Azerbejdżanu podczas wyborów międzynarodowi obserwatorzy z ramienia Organizacji i Bezpieczeństwa w Europie (OBWE).
Podczas demonstracji doszło do gwałtownych starć pomiędzy uczestnikami pikiety a służbami porządkowymi, które były zmuszone do użycia pałek, gazu łzawiącego i armatek wodnych. W wyniku uderzenia w twarz przez jednego z milicjantów Muradova została ciężko ranna. Mimo natychmiastowego przewiezienia do jednego ze specjalistycznych klinik medycznych w Baku lekarze nie byli w stanie uratować prawego oka skarżącej.
W lutym 2004 roku Mahira Muradova złożyła akt oskarżenia przeciwko dopuszczenia się przez służby porządkowe przestępstwa, które doprowadziło do jej trwałego okaleczenia. Według poszkodowanej w wyniku naporu tłumu została przewrócona na ziemię, a przy próbie wstania i prośby o pomoc do funkcjonariuszy została z dużą siłą uderzona pałką w okolice twarzy, co spowodowało trwałe obrażenia i niepełnosprawność skarżącej. W marcu i wrześniu 2004 roku lekarze specjaliści zajmujący się medycyną sądową uznali trwałą niepełnosprawność Mahiry Muradovej oraz dość duże prwdopodoieństwo zadania feralnego uderzenia przy użyciu milicyjnej pałki.
Strona oskarżona tj. milicyjne służby porządkowe zaprzeczały, iż uszkodzenie ciała Mahiry Muradovej świadomie i celowo spowodowali funkcjonariusze milicji nadużywając środków przymusu bezpośredniego. Według oskarżonych obrażenia Muradovej powstały w wyniku jej nieszczęśliwego upadku na betonową nawierzchnię i paniki tłumu. Azerski sąd zajmujący się sprawą Muradovej przesłuchał ośmiu świadków (sześciu milicjantów będących bezpośrednio w zasięgu skarżącej tj. Muradovej oraz dwóch pracowników apteki znajdującej się w okolicy miejsca zdarzenia, do których to poszkodowana zwróciła się o udzielenie pomocy medycznej w pierwszej kolejności). Milicjanci złożyli niekorzystne zeznania dla Mahiry Muradovej, natomiast pracownicy punktu aptecznego zeznali, iż w żadnym wypadku nie widzieli przebiegu zdarzeń, które doprowadziły do zadania tak poważnych ran kobiecie. Dlatego też sprawa zakończyła się z powodu braku dowodów.
W międzyczasie tj. w marcu 2004 roku Muradova wniosła wniosek w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie za jej szkodę. Dwóch na trzech świadków przesłuchanych przez sąd w tym postępowaniu stwierdziło, iż nie byli świadkami owego wydarzenia, które doprowadziło do usunięcia prawego oka Muradovej. Powództwo cywilne zostało także zakończone z braku dostatecznych wyroków.
Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Wniosek został złożony do Strasburga dnia 9 stycznia 2003 roku. Dnia 2 kwietnia 2009 roku Izba siedmiu sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydał wyrok o naruszeniu art. 3 Konwencji przez służby bezpieczeństwa Republiki Azerbejdżanu w odniesieniu do szkody poniesionej przez skarżącą, jak również w odniesieniu do prowadzonego dochodzenia w tej sprawie.
Naruszenie art. 3 Konwencji w odniesieniu do szkód poniesionych przez Mahidę Muradovą
W związku z obustronnym działaniem stron wykazujących dość duży poziom agresji w działaniu, jak i przyczyną tego stanu, którego przyczyną była demonstracja z 16 października 2003 roku i tłumienie zamieszek powstałych w jej wyniku przez siły porządkowe używających pałek i gazu łzawiącego, jak również innych środków przymusu mogło dojść do zadania poważnych ran skarżącej. Trybunał wyraził zdziwienie, że sądy oddaliły skargi Muradovej, które przedstawiła wyjątkowo poważne dowody jak zeznania świadka zdarzenia i dokumentację medyczną. Władze azerskie nie próbowały również uzasadnić użycie siły wobec skarżącej, mimo że nie była aresztowana czy skazana wskutek powyższych wydarzeń, co więcej nie zachowywała się niebezpiecznie, ale chciała opuścić tłum.
Naruszenie art. 3 Konwencji w odniesieniu do prowadzonego dochodzenia
Azerska prokuratura, jak również sądy nie wykazały się dostateczną rzetelnością w prowadzonym postępowaniu. Nie zapewniły skutecznego dochodzenia w sprawie skarżącej. Nie przesłuchały wszystkich świadków, w szczególności tych którzy potwierdzali wersję Mahiry Muradovej. Raporty z zakresu medycyny sądowej zostały sporządzone dopiero 9 miesięcy i rok po zdarzeniu. Trybunał zakwestionował nie uwzględnienie w postępowaniu wyników tego z nich, który stwierdzał, iż uderzenie mogło być dokonane przy użyciu milicyjnej pałki.
Kamil A. Szubart
Według skarżących siły porządkowe użyły przymusu bezpośredniego wobec demonstrantów w stopniu nieadekwatnym do zagrożenia, co spowodowało trwałe uszczerbki na zdrowiu skarżącej.
Zgodnie z art. 41 Konwencji Trybunał przyznał skarżącej 25000 euro w stosunku za poniesione szkody niematerialne.
Fakty
Mahira Sadraddin Muradova to obywatelka Azerbejdżanu urodzona i zamieszkała w stolicy kraju Baku od 1949 roku.
16 października 2003 roku w Baku doszło do masowych protestów po przeprowadzonych w tym okresie czasu wyborach powszechnych na urząd prezydenta Republiki Azerbejdżanu. Mahira Muradova, podobnie jak inni demonstranci była zwolenniczką jednego z opozycyjnych kandydatów na ten najwyższy urząd państwowy w Azerbejdżanie. Kilkutysięczna demonstracja protestowała przeciw sposobie przeprowadzania wyborów jako noszącym znamiona niedemokratycznej elekcji. Podobne obawy zgłaszali przebywający na terytorium Azerbejdżanu podczas wyborów międzynarodowi obserwatorzy z ramienia Organizacji i Bezpieczeństwa w Europie (OBWE).
Podczas demonstracji doszło do gwałtownych starć pomiędzy uczestnikami pikiety a służbami porządkowymi, które były zmuszone do użycia pałek, gazu łzawiącego i armatek wodnych. W wyniku uderzenia w twarz przez jednego z milicjantów Muradova została ciężko ranna. Mimo natychmiastowego przewiezienia do jednego ze specjalistycznych klinik medycznych w Baku lekarze nie byli w stanie uratować prawego oka skarżącej.
W lutym 2004 roku Mahira Muradova złożyła akt oskarżenia przeciwko dopuszczenia się przez służby porządkowe przestępstwa, które doprowadziło do jej trwałego okaleczenia. Według poszkodowanej w wyniku naporu tłumu została przewrócona na ziemię, a przy próbie wstania i prośby o pomoc do funkcjonariuszy została z dużą siłą uderzona pałką w okolice twarzy, co spowodowało trwałe obrażenia i niepełnosprawność skarżącej. W marcu i wrześniu 2004 roku lekarze specjaliści zajmujący się medycyną sądową uznali trwałą niepełnosprawność Mahiry Muradovej oraz dość duże prwdopodoieństwo zadania feralnego uderzenia przy użyciu milicyjnej pałki.
Strona oskarżona tj. milicyjne służby porządkowe zaprzeczały, iż uszkodzenie ciała Mahiry Muradovej świadomie i celowo spowodowali funkcjonariusze milicji nadużywając środków przymusu bezpośredniego. Według oskarżonych obrażenia Muradovej powstały w wyniku jej nieszczęśliwego upadku na betonową nawierzchnię i paniki tłumu. Azerski sąd zajmujący się sprawą Muradovej przesłuchał ośmiu świadków (sześciu milicjantów będących bezpośrednio w zasięgu skarżącej tj. Muradovej oraz dwóch pracowników apteki znajdującej się w okolicy miejsca zdarzenia, do których to poszkodowana zwróciła się o udzielenie pomocy medycznej w pierwszej kolejności). Milicjanci złożyli niekorzystne zeznania dla Mahiry Muradovej, natomiast pracownicy punktu aptecznego zeznali, iż w żadnym wypadku nie widzieli przebiegu zdarzeń, które doprowadziły do zadania tak poważnych ran kobiecie. Dlatego też sprawa zakończyła się z powodu braku dowodów.
W międzyczasie tj. w marcu 2004 roku Muradova wniosła wniosek w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie za jej szkodę. Dwóch na trzech świadków przesłuchanych przez sąd w tym postępowaniu stwierdziło, iż nie byli świadkami owego wydarzenia, które doprowadziło do usunięcia prawego oka Muradovej. Powództwo cywilne zostało także zakończone z braku dostatecznych wyroków.
Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Wniosek został złożony do Strasburga dnia 9 stycznia 2003 roku. Dnia 2 kwietnia 2009 roku Izba siedmiu sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wydał wyrok o naruszeniu art. 3 Konwencji przez służby bezpieczeństwa Republiki Azerbejdżanu w odniesieniu do szkody poniesionej przez skarżącą, jak również w odniesieniu do prowadzonego dochodzenia w tej sprawie.
Naruszenie art. 3 Konwencji w odniesieniu do szkód poniesionych przez Mahidę Muradovą
W związku z obustronnym działaniem stron wykazujących dość duży poziom agresji w działaniu, jak i przyczyną tego stanu, którego przyczyną była demonstracja z 16 października 2003 roku i tłumienie zamieszek powstałych w jej wyniku przez siły porządkowe używających pałek i gazu łzawiącego, jak również innych środków przymusu mogło dojść do zadania poważnych ran skarżącej. Trybunał wyraził zdziwienie, że sądy oddaliły skargi Muradovej, które przedstawiła wyjątkowo poważne dowody jak zeznania świadka zdarzenia i dokumentację medyczną. Władze azerskie nie próbowały również uzasadnić użycie siły wobec skarżącej, mimo że nie była aresztowana czy skazana wskutek powyższych wydarzeń, co więcej nie zachowywała się niebezpiecznie, ale chciała opuścić tłum.
Naruszenie art. 3 Konwencji w odniesieniu do prowadzonego dochodzenia
Azerska prokuratura, jak również sądy nie wykazały się dostateczną rzetelnością w prowadzonym postępowaniu. Nie zapewniły skutecznego dochodzenia w sprawie skarżącej. Nie przesłuchały wszystkich świadków, w szczególności tych którzy potwierdzali wersję Mahiry Muradovej. Raporty z zakresu medycyny sądowej zostały sporządzone dopiero 9 miesięcy i rok po zdarzeniu. Trybunał zakwestionował nie uwzględnienie w postępowaniu wyników tego z nich, który stwierdzał, iż uderzenie mogło być dokonane przy użyciu milicyjnej pałki.
Kamil A. Szubart
©2008 Wydział Prawa i Administracji UW. Wszelkie prawa zastrzeżone :: system CMS: MG
